VITABIOTICS Feroglobin Fizz Συμπλήρωμα Σιδήρου, Φυλλικού Οξέος 20 Αναβράζουσες Ταμπλέτες
Περιγραφή
VITABIOTICS Feroglobin Fizz Συμπλήρωμα Σιδήρου, Φυλλικού Οξέος 20 Αναβράζουσες Ταμπλέτες
Το Feroglobin Fizz της Vitabiotics αποτελεί ένα μοναδικό συμπλήρωμα σιδήρου με υποστηρικτικές βιταμίνες και ιχνοστοιχεία σε αναβράζουσα μορφή με υπέροχη γεύση πορτοκάλι. Το Feroglobin Fizz είναι μια μοναδική σύνθεση που παρέχει σίδηρο σε υγρή μορφή και αποφεύγει τα υπερβολικά επίπεδα με αποτέλεσμα να είναι φιλικό στο στομάχι. Ο σίδηρος συμβάλλει στην παραγωγή ενέργειας, στο φυσιολογικό σχηματισμό της αιμοσφαιρίνης και των ερυθρών αιμοσφαιρίων και στη μεταφορά του οξυγόνου στο σώμα. Επιπλέον, ο σίδηρος, το φυλλικό οξύ και οι βιταμίνες Β6 , Β12 και C συμβάλλουν στην παραγωγή ενέργειας και τη μείωση της κόπωσης. Η βιταμίνη C αυξάνει επίσης την απορρόφηση του σιδήρου, ενώ ο χαλκός συμβάλλει στη φυσιολογική μεταφορά του στον οργανισμό. Παράλληλα, ο ψευδάργυρος και ο σίδηρος συμβάλλουν στη φυσιολογική γνωσιακή λειτουργία, ενώ οι βιταμίνες C, B6, B12 και φυλλικό οξύ συμβάλλουν στη φυσιολογική ψυχολογική λειτουργία.
Χαρακτηριστικά Σύνθεσης
- Δεν ενοχλεί το στομάχι
- Απορροφάται γρήγορα
- Με υπέροχη γεύση πορτοκάλι
- Χωρίς ασπαρτάμη
- Με σουκραλόζη και σορβιτόλη (γλυκαντικά)
- Κατάλληλο για vegans
Δοσολογία & Οδηγίες Χρήσης
Μια αναβράζουσα ταμπλέτα την ημέρα σε ένα ποτήρι νερό. Κατάλληλο για ενήλικες και παιδιά άνω των 12 ετών.
Θρεπτική Αξία
Μία αναβράζουσα ταμπλέτα παρέχει:
Βιταμίνη C | 80mg |
Βιταμίνη B6 | 5mg |
Φυλλικό Οξύ | 200µg |
Βιταμίνη B12 | 10µg |
Σίδηρο | 17mg |
Ψευδάργυρο | 10mg |
Χαλκό | 1000μg |
Περιέχει τα παρακάτω συστατικά:
ΒΙΤΑΜΙΝΗ C
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Η βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ) είναι ένα ευρέως διαδεδομένο συστατικό, το οποίο συμμετέχει στη φυσιολογία σχεδόν όλων των φυτών και ζώων. Οι άνθρωποι, άλλα ανώτερα πρωτεύοντα θηλαστικά και τα ινδικά χοιρίδια δεν μπορούν να παράγουν το δικό τους σωματικό απόθεμα σε βιταμίνη C και κατά συνέπεια χρειάζονται τακτική λήψη αυτής της βιταμίνης με τη διατροφή.
ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ
Η βιταμίνη C είναι μία ασταθής, υδατοδιαλυτή βιταμίνη που είναι ευαίσθητη στη ζέστη, τον αέρα, το νερό και τις αλκαλικές ενώσεις (π.χ. διττανθρακικό νάτριο ή σόδα μαγειρέματος). Μερικά μέταλλα, όπως ο χαλκός, μπορούν να επιταχύνουν την οξειδωτική διάσπαση της βιταμίνης C.
ΔΡΑΣΗ
Η βιταμίνη C είναι υπεύθυνη για πολλές λειτουργίες στο ανθρώπινο σώμα, εκ των οποίων ορισμένες δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητές. Ακολουθούν κάποιες από τις διαδικασίες στις οποίες συμμετέχει η εν λόγω βιταμίνη:
• Σύνθεση κολλαγόνου - το ενδοκυτταρικό «τσιμέντο» του σώματος.
• Ανάπτυξη και αποκατάσταση των ιστών και επούλωση των πληγών.
• Δημιουργία αντισωμάτων και διέγερση των λευκών αιμοσφαιρίων.
• Δημιουργία κορτικοστεροειδών ορμονών στα επινεφρίδια.
• Απορρόφηση του σιδήρου και η απαραίτητη συσσώρευσή του στο μυελό των οστών, τη σπλήνα και το ήπαρ.
• Ως αντιοξειδωτικό θρεπτικό συστατικό, προστατεύει τις υδατοδιαλυτές ουσίες από οξείδωση επιτρέποντας τη δική του οξείδωση.
• Ως αντιισταμινικό, μειώνει την επίδραση της ισταμίνης που παράγεται από το ανοσοποιητικό σύστημα. Η ισταμίνη ευθύνεται για πολλά αλλεργικά συμπτώματα όπως τον αλλεργικό κατάρρου.
• Δημιουργία της καρνιτίνης στους χορτοφάγους, καθώς επίσης και της λυσίνης.
Η βιταμίνη C εκτελεί τις πιο πολλές από τις λειτουργίες της δρώντας ως ισχυρό αντιοξειδωτικό. Αυτό σημαίνει ότι η βιταμίνη C εξουδετερώνει αποτελεσματικά τις ελεύθερες ρίζες, οι οποίες είναι καταστροφικά, υψηλής δραστικότητας μόρια που πιστεύεται ότι αποτελούν τη βάση πολλών σοβαρών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου και των καρδιοπαθειών.
ΕΛΛΕΙΨΗ
Η συνήθης ασθένεια που οφείλεται σε έλλειψη της βιταμίνης C είναι το σκορβούτο, του οποίου πρόωρα συμπτώματα αποτελούν συνήθως το μάτωμα των ούλων, η απώλεια δοντιών, καθώς επίσης και η εξάντληση, η αδυναμία, η ευερεθιστικότητα και το μυϊκό άλγος. Μια παρατεταμένη οριακή έλλειψη βιταμίνης C μπορεί να μην οδηγήσει σε κλινικά συμπτώματα, αλλά μπορεί να προδιαθέτει υπέρ μιας ενδεχόμενης καρδιοπάθειας και εξασθένισης του ανοσοποιητικού συστήματος.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ
Ανώτερο ασφαλές επίπεδο για ημερήσιο συμπλήρωμα = 2000mg
Συνιστώμενη ημερήσια δόση (Recommended Daily Allowance, RDA) = 60mg
(Οι απαιτήσεις για τους καπνιστές αυξάνονται σε 80mg)
ΩΦΕΛΕΙΑ ΛΗΨΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ C
Λοιμώξεις
Μελέτες ελέγχου έδειξαν ότι τα επίπεδα της βιταμίνης C μειώνονται κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης (1). Επίσης, υπάρχουν στοιχεία που υποστηρίζουν ότι μεγάλες δόσεις (τουλάχιστον 1g/ημέρα) μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος.
Χειρουργική και Κατάγματα
Η βιταμίνη C βοηθά στην επούλωση των πληγών (2) μετά από χειρουργική επέμβαση και είναι ζωτικής σημασίας για την ορθή επούλωση των καταγμάτων.
Κατάσταση Δοντιών και Στοματικής Κοιλότητας
Η βιταμίνη C χορηγούμενη πριν και μετά την αφαίρεση δοντιών μπορεί να συμβάλλει στην επούλωση των ούλων.
Αναιμία και Αιμορραγικές Διαταραχές
Η χρήση της βιταμίνης C ως βοηθήματος για τη θεραπεία της αναιμίας είναι ευρέως αποδεκτή λόγω της στενής σύνδεσης της βιταμίνης αυτής με το μεταβολισμό του σιδήρου (3). Στις αιμορραγικές διαταραχές, η βιταμίνη C μπορεί να συμβάλλει στην ενδυνάμωση των ευπαθών τριχοειδών αγγείων, κυρίως σε συνδυασμό με βιοφλαβονοειδή (ουσίες που συχνά εμφανίζονται στη φύση μαζί με τη βιταμίνη C).
Οστεοαρθρίτιδα
Η βιταμίνη C (κατά προτίμηση σε μη όξινη μορφή - buffered form) μπορεί να ωφελήσει τους πάσχοντες από οστεοαρθρίτιδα (4), πιθανώς μέσω του ρόλου της στην παραγωγή του κολλαγόνου. Φαίνεται να ανακουφίζει το άλγος και τη δυσκαμψία σε μερικά άτομα.
Αλλεργίες
Οι αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να αντιμετωπιστούν με συμπλήρωμα βιταμίνης C (5), πιθανώς μέσω της αντιισταμινικής της δράσης.
Έλκη Στομάχου και Δωδεκαδάκτυλου
Η βιταμίνη C είναι πολύ σημαντική για την επούλωση των ελκών, αλλά πρέπει να χρησιμοποιείται η μη όξινη μορφή της (buffered form).
Καπνιστές
Τα επίπεδα βιταμίνης C στο πλάσμα του αίματος είναι χαμηλότερα στους καπνιστές σε σύγκριση με τους μη καπνιστές, γεγονός που οφείλεται στο αυξημένο οξειδωτικό στρες στην περίπτωση των καπνιστών. Ως εκ τούτου, απαιτείται αυξημένη λήψη αυτού του θρεπτικού συστατικού από τους καπνιστές (6).
Υπέρταση
Η βιταμίνη C μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της πίεσης του αίματος σε άτομα με υπέρταση (7).
Άσθμα
Οι ασθματικοί εμφανίζουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C στο αίμα τους (8). Έχει αποδειχθεί ότι η λήψη συμπληρώματος με βιταμίνη C μειώνει τις κρίσεις άσθματος (9) και προστατεύει από τις κρίσεις που εμφανίζονται κατά την άσκηση (10).
ΤΥΠΟΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΩΝ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ C
Τα συμπληρώματα με βιταμίνη C διατίθενται γενικά σε διάφορες μορφές. Καταρχήν, ως ασκορβικό οξύ (καθαρή βιταμίνη C), το οποίο είναι κατάλληλο για την πλειοψηφία των ατόμων και αποτελεί μια εύκολα διαθέσιμη ουσία σε προσιτή τιμή. Κατά δεύτερο λόγο, ως μη όξινη ή ελαφρώς όξινη μορφή (ασκορβικό ασβέστιο), η οποία είναι καταλληλότερη για άτομα με πεπτικά προβλήματα, ευαίσθητο στομάχι ή έλκη, Candida albicans, αρθρίτιδες ή απλά για τους ηλικιωμένους. Θεωρείται ως η πιο ελαφριά μορφή βιταμίνης C.
ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Η βιταμίνη C είναι απολύτως ασφαλής, χωρίς τοξική δράση ακόμη και σε ημερήσιες δοσολογίες γραμμαρίων. Η παροδική διάρροια αποτελεί τη συνήθη παρενέργεια που εμφανίζεται μετά από λήψη υψηλών ποσοτήτων. Η μόνη άλλη πιθανότητα κινδύνου από λήψη υψηλής δόσης βιταμίνης C εμφανίζεται σε άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό νεφρολιθίασης, καθώς η οξαλική μορφή της μπορεί να συνδεθεί με το ασβέστιο και να σχηματίσει λίθους. Παρόλα αυτά, τα άτομα που δεν εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο νεφρολιθίασης δεν χρειάζεται να αποφεύγουν τη βιταμίνη C. Η λήψη υψηλών δόσεων βιταμίνης C - 5000mg ημερησίως και άνω - και εν συνεχεία η απότομη διακοπή της λήψης, μπορεί να προκαλέσει «επανεμφανιζόμενο σκορβούτο». Αν και σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα δεν υπάρχουν αποδείξεις για τον παραπάνω ισχυρισμό, συνιστάται η διακοπή της λήψης υψηλής δοσολογίας βιταμίνης C να γίνεται σταδιακά.
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Λίθοι στα Νεφρά
Δεν συνιστάται η χορήγηση υψηλών δόσεων βιταμίνης C (πάνω από 1g περίπου ημερησίως) σε άτομα με λίθο στα νεφρά.
Αντικαταθλιπτικά
Η βιταμίνη C μπορεί να μειώσει την επίδραση των τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών (π.χ amitryptyline, imipramine).
Άλλα φάρμακα
Διάφορα φάρμακα μπορεί να αυξήσουν την ανάγκη για βιταμίνη C, συμπεριλαμβανομένων των κορτιζόνων, της ασπιρίνης και των αντισυλληπτικών χαπιών. Έχει αποδειχθεί ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης C συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της μακροπρόθεσμης ανεκτικότητας σε αγγειοδιαστολείς.
ΠΗΓΕΣ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ
Τρόφιμα |
(mg/100g) |
Φραγκοστάφυλα |
200 |
Πράσινες πιπεριές |
100 |
Λαχανάκια Βρυξελλών |
90 |
Μάνγκο |
80 |
Κουνουπίδι |
60 |
Λάχανο |
55 |
Πορτοκάλια |
50 |
Γκρέιπ φρουτ |
40 |
Γλυκοπατάτες |
25 |
Ντομάτες |
20 |
Πατάτες, νέας εσοδείας |
16 |
Σαλάτα μαρούλι |
15 |
Μπανάνες |
10 |
Οι κύριες πηγές βιταμίνης C στη διατροφή είναι οι πατάτες, οι χυμοί φρούτων, τα εσπεριδοειδή και τα πράσινα λαχανικά. Η περιεκτικότητα βιταμίνης C στα τρόφιμα ποικίλει σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με την εποχή, την ποικιλία και τη φρεσκάδα.
ΚΟΒΑΛΑΜΙΝΗ (Β12)
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Η βιταμίνη B12 περιέχει κοβάλτιο και γι' αυτό το λόγο είναι γνωστή και ως κοβαλαμίνη. Είναι μέλος των υδατοδιαλυτών βιταμινών του συμπλέγματος Β και παίζει σημαντικό ρόλο σε περιπτώσεις κακοήθους αναιμίας. Η απορρόφηση της βιταμίνης Β12 εξαρτάται από την παρουσία μιας συγκεκριμένης ουσίας στα γαστρικά υγρά που ονομάζεται "εσωτερικός παράγοντας".
ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ
Η βιταμίνη B12 είναι ευδιάλυτη και καταστρέφεται με το μαγείρεμα. Είναι ευαίσθητη σε ισχυρό όξινο περιβάλλον, σε αλκαλικό περιβάλλον και στο φως.
ΔΡΑΣΗ
Η βιταμίνη B12 απαιτείται για τη σύνθεση του DNA κι επομένως για την παραγωγή κυττάρων, ιδιαιτέρως των ερυθροκυττάρων. Επίσης, δρα στο μεταβολισμό των λιπαρών οξέων και στη διατήρηση του ελύτρου της μυελίνης γύρω από τα νεύρα. Έχει μελετηθεί η χρήση της και σε άτομα που πάσχουν από πολλαπλή σκλήρυνση.
ΕΛΛΕΙΨΗ
Έλλειψη βιταμίνης B12 οδηγεί αναπόφευκτα σε κακοήθη αναιμία (τύπος μεγαλοβλαστικής αναιμίας). Αυτή χαρακτηρίζεται από πτώση στον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, ενώ αυτά που παράγονται δεν έχουν κανονικό σχήμα και είναι γενικά πολύ μεγάλα.
Δυστυχώς υπάρχει μια παγίδα σχετικά με την έλλειψη της βιταμίνης Β12: τα συμπτώματα της κακοήθους αναιμίας μπορούν να αποκρυφτούν πλήρως αν η λήψη φυλλικού οξέος είναι ακατάλληλη. Αυτό μπορεί να επιτρέψει στην έλλειψη βιταμίνης Β12 να εξελιχθεί χωρίς αυτό να γίνει αντιληπτό και να αποκαλυφθεί στο τέλος ως μη αναστρέψιμη νευρολογική βλάβη.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ
Ανώτερο ασφαλές επίπεδο για ημερήσιο συμπλήρωμα = 500μg
Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση (Recommended Daily Allowance, RDA) = 1μg
ΩΦΕΛΕΙΑ ΛΗΨΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΜΕ Β12
Χορτοφάγοι ή Vegans
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι χορτοφάγοι και οι vegans να λαμβάνουν με συμπλήρωμα βιταμίνη Β12 ως ένα μέτρο προστασίας από την εμφάνιση έλλειψης Β12, λόγω της απουσίας αυτής της βιταμίνης από τις τροφές φυτικής προέλευσης (1).
Κακοήθης Αναιμία
Για να προληφθεί ή να αντιμετωπισθεί η κακοήθης αναιμία συχνά εισάγεται βιταμίνη Β12 με ένεση ενδομυϊκά σε μεγάλες ποσότητες. Μέσω αυτής της μεθόδου, η κακοήθης αναιμία έχει μετατραπεί από θανατηφόρος ασθένεια σε θεραπεύσιμη (2).
Υψηλά επίπεδα βιταμίνης B12 έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί θεραπευτικά και για άλλους λόγους. Ορισμένες πνευματικές διαταραχές (ιδίως στους ηλικιωμένους) φαίνεται ότι βελτιώνονται με τη λήψη βιταμίνης Β12, αλλά δεν υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις γι' αυτό.
ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Δεν έχει αναφερθεί τοξική δράση της βιταμίνης Β12 στον άνθρωπο. Ενέσεις 3mg την ημέρα έχουν χρησιμοποιηθεί για να θεραπεύσουν την κόπωση και διάφορες νευρολογικές διαταραχές, ενώ 1mg την ημέρα έχει χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση διαταραχών στο μεταβολισμό που οφείλονται στην Β12.
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ & ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Δεν υπάρχουν αντενδείξεις για τη βιταμίνη B12.
ΠΗΓΕΣ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ
Τρόφιμα |
(μg/100g) |
Συκώτι αρνιού |
54,0 |
Συκώτι χοίρου |
23,0 |
Βοδινό, χοιρινό, αρνί |
2,0 |
Ψάρι, λευκό |
2,0 |
Αυγά |
1,7 |
Εμπλουτισμένα δημητριακά |
1,7 |
Μαγιά |
0,5 |
Γάλα |
0,4 |
ΣΙΔΗΡΟΣ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Ο σίδηρος είναι ένα πολύ σημαντικό μέταλλο για τη φυσιολογία του ανθρώπου, αλλά αποτελεί στην πραγματικότητα ένα ιχνοστοιχείο λόγω της μικρής συγκέντρωσης που εμφανίζει στο ανθρώπινο σώμα (περίπου 4-5g).
ΔΡΑΣΗ
Ο κύριος ρόλος του σιδήρου στο σώμα είναι ότι αποτελεί ένα σημαντικό συστατικό της χρωστικής του αίματος, της αιμοσφαιρίνης. Η αιμοσφαιρίνη περιέχεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και αποτελεί το φορέα του ζωτικού οξυγόνου σε όλο το σώμα. Εκτός από τη λειτουργία του στα ερυθρά αιμοσφαίρια, ο σίδηρος εντοπίζεται και στη μυοσφαιρίνη (αντίστοιχη της αιμοσφαιρίνης η οποία βρίσκεται στους μύες) και συμμετέχει επιπροσθέτως στις αντιδράσεις απελευθέρωσης ενέργειας στο σώμα.
ΕΛΛΕΙΨΗ
Η τυπική ασθένεια που οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου είναι η αναιμία. Τα συμπτώματα αυτής της ασθένειας είναι η κόπωση, ο ελαφρύς πονοκέφαλος, η αδυναμία κτλ και συνοδεύεται από αντίστοιχη χαμηλή συγκέντρωση αιμοσφαιρίνης στο αίμα.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ
Ανώτατο ασφαλές επίπεδο για ημερήσιο συμπλήρωμα = 15mg
Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση (Recommended Daily Allowance, RDA) = 14mg
ΩΦΕΛΕΙΑ ΛΗΨΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΣΙΔΗΡΟΥ
Οι γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία εμφανίζουν το μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης έλλειψης σιδήρου εξαιτίας της μηνιαίας απώλειας αίματος λόγω της εμμήνου ρύσης. Η Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση δεν λαμβάνει υπόψη τις γυναίκες με μεγάλες απώλειες αίματος λόγω εμμήνου ρύσης, στις οποίες συνιστάται η λήψη ενός συμπληρώματος που θα καλύψει τις ειδικές απαιτήσεις τους σε σίδηρο (1).
Άλλα άτομα που ενδεχομένως χρειάζονται ένα συμπλήρωμα σιδήρου είναι οι χορτοφάγοι, οι έγκυες, οι έφηβοι, οι αθλητές και οι ηλικιωμένοι (1).
Σύμφωνα με μελέτες που έγιναν σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία, τα παιδιά μπορεί επίσης να παρουσιάσουν έλλειψη σιδήρου. Στο Bradford 12% των λευκών και 28% των παιδιών από την Ασία ήταν αναιμικά και στο Birmingham το 26% από 470 παιδιά ηλικίας από 6 μηνών έως 6 ετών ήταν αναιμικά (2).
Ένα σύνθετο συμπλήρωμα με πολλές βιταμίνες και μέταλλα που περιέχει σίδηρο σε κατάλληλη ποσότητα και ισορροπία με τα άλλα θρεπτικά συστατικά συνιστάται στα παιδιά, αλλά ο σίδηρος σε υψηλότερα επίπεδα δεν θα πρέπει να χορηγείται σε παιδιά παρά μόνο κατόπιν συμβουλής ειδικού γιατρού.
ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Πολλές από τις περιπτώσεις τοξικότητας σιδήρου περιλαμβάνουν τυχαία υπερκατανάλωση σιδήρου από παιδιά. Επίπεδα της τάξης των 20mg σιδήρου ανά κιλό σωματικού βάρους προκαλούν οξεία τοξικά συμπτώματα στα παιδιά και σε ποσότητες κατά δέκα φορές μεγαλύτερες, ο σίδηρος μπορεί να έχει μοιραία αποτελέσματα. Στους ενήλικες, μια δόση 100g σιδήρου είναι θανατηφόρα εκτός αν χορηγηθεί το κατάλληλο αντίδοτο.
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Φάρμακα που συνδέονται με το σίδηρο
Κάποια φάρμακα μπορεί να συνδέονται με το σίδηρο και να προκαλούν μείωση στη βιοδιαθεσιμότητα τόσο του μετάλλου όσο και των ίδιων των φαρμάκων. Σ' αυτά τα φάρμακα περιλαμβάνονται οι τετρακυκλίνες και τα παράγωγά τους, η πενικιλλαμίνη, το levodopa, το methyldopa και το cardidopa.
Τρόφιμα που συνδέονται με το σίδηρο
Κάποια συστατικά των τροφίμων συνδέονται επίσης με το σίδηρο (και άλλα μέταλλα) με αποτέλεσμα να μην υπάρχει διαθεσιμότητα αυτού. Σ' αυτά περιλαμβάνονται το φυτικό οξύ, που περιέχεται στο πίτουρο και άλλα τρόφιμα με ίνες και το οξαλικό οξύ, που περιέχεται στο ραβέντι (φυτό), το σπανάκι και τη σοκολάτα.
Η βιταμίνη C και τα συμπλέγματα Β
Ένας από τους πιο σημαντικούς διατροφικούς παράγοντες που προωθούν την απορρόφηση του σιδήρου που δεν είναι συνδεδεμένος με αιμοσφαιρίνη είναι η Βιταμίνη C. Υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στην ποσότητα του μη συνδεδεμένου με αιμοσφαιρίνη σιδήρου που απορροφάται και της βιταμίνης C που περιέχεται στη διατροφή. Η απορρόφηση και η χρησιμοποίηση του σιδήρου εξαρτάται επιπλέον από την παρουσία κάποιων μελών του συμπλέγματος βιταμινών Β. Το μολυβδαίνιο είναι επίσης σημαντικό για το μεταβολισμό του σιδήρου.
ΠΗΓΕΣ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ
Τρόφιμα | (mg/100g) |
Μαλάκια- Οστρακοειδή | 33,0 |
Ξηρή μαγια μπύρας | 20,0 |
Σκόνη κάρυ | 29,6 |
Ενισχυμένα δημητριακά για πρωινό | 16,7 |
Πίτουρο σταριού | 12,9 |
Συκώτι αρνιού | 12,4 |
Νεφρά χοίρου | 11,5 |
Κακάο σκόνη | 10,5 |
Μαϊντανος | 8,0 |
Αποξηραμένα βερίκοκα | 4,1 |
Ψωμί ολικής αλέσεως | 2,7 |
Κoρνμπίφ | 2,4 |
Σοκολάτα πλήρης | 2,4 |
Αυγά | 2,0 |
Βοδινό | 1,9 |
Νεροκάρδαμο | 1,6 |
Λευκό ψωμί | 1,6 |
Λάχανο | 0,6 |
Κόκκινο κρασί | 0,5 |
Λευκά ψάρια | 0,5 |
Πατάτες | 0,4 |
Οι κύριες πηγές σιδήρου στη διατροφή είναι το κρέας, το ψωμί, τα προϊόντα δημητριακών και οι πατάτες. Οι ζωικές πηγές σιδήρου απορροφώνται πολύ καλύτερα από τις φυτικές πηγές, διότι στο ζωικό ιστό ο σίδηρος είναι οργανικά συνδεδεμένος στην αιμοσφαιρίνη. Στα φυτά, ο σίδηρος είναι παρόν σε μια ανόργανη μορφή που απορροφάται σε πολύ μικρό βαθμό.
ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ Β
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Το σύμπλεγμα των βιταμινών Β αποτελείται από οκτώ βιταμίνες Β. Αυτές εμπλέκονται, η καθεμία ξεχωριστά, σε συστήματα συνενζύμων απαραίτητα για την απελευθέρωση ενέργειας από λίπη, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και αλκοόλες. Όπως και η βιταμίνη C, οι βιταμίνες Β είναι υδατοδιαλυτές και διηθούνται στα μαγειρικά υγρά. Για να διατηρηθούν οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες, θα πρέπει να χρησιμοποιείται ή να καταναλώνεται ο ζωμός των λαχανικών μετά το βράσιμο.
Προϊόντα που περιέχουν Βιταμίνες Β >>
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΩΝ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ Β
Β1 – Θειαμίνη
Η βασικότερη ασθένεια που οφείλεται σε μεγάλη έλλειψη της εν λόγω βιταμίνης είναι το μπέρι-μπέρι (beri-beri), το οποίο εμφανίζεται πλέον σε περιορισμένο μόνο βαθμό στις αναπτυγμένες χώρες. Οι μικρού μεγέθους ελλείψεις εμφανίζονται με τη μορφή κατάθλιψης, ευερεθιστικότητας, έλλειψης συγκέντρωσης και απώλειας μνήμης. Τα δραστήρια άτομα χρειάζονται περισσότερη θειαμίνη από τα άτομα που υιοθετούν έναν καθιστικό τρόπο ζωής. Η θειαμίνη εμπλέκεται στην απελευθέρωση ενέργειας από τους υδατάνθρακες.
Καλύτερες πηγές: σπόροι κολοκύθας, άγριο ρύζι και καρύδια.
Εχθροί: ζέστη, αλκαλικό περιβάλλον.
Β2 – Ριβοφλαβίνη
Η έλλειψή της προκαλεί πληγές και ερεθισμό στα χείλη, λιπαρό δέρμα γύρω από τη μύτη, κάψιμο και ερεθισμό των ματιών. Η ριβοφλαβίνη έχει έντονο κίτρινο χρώμα που την κάνει χρήσιμη ως χρωστική τροφίμων, αλλά μπορεί να προκαλέσει ακίνδυνο χρωματισμό των ούρων. Εμπλέκεται στα συνένζυμα που είναι απαραίτητα για τη μετατροπή των πρωτεϊνών, των λιπών και των υδατανθράκων σε ενέργεια. Είναι χρήσιμη για τα σκασμένα χείλη και άλλα δερματικά προβλήματα.
Καλύτερες πηγές: εκχύλισμα μαγιάς, φύτρο σταριού, τυρί.
Εχθροί: ζέστη, αλκαλικό περιβάλλον.
Β3 – Νιασίνη
Η βασικότερη ασθένεια που οφείλεται σε μεγάλη έλλειψη της Β3 είναι η πελλάγρα. Οι μικρού μεγέθους ελλείψεις εμφανίζονται με τη μορφή κούρασης, κατάθλιψης και απώλειας της μνήμης. Η νιασίνη μπορεί να παραχθεί στο σώμα με τη χρησιμοποίηση τρυπτοφάνης, Β1, Β6 και βιοτίνης. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για στους ηλικιωμένους, διότι βοηθά στη διατήρηση της λειτουργίας της μνήμης. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο των λιπών στο αίμα (μόνο με τη μορφή νιασίνης), αλλά σε υψηλές δόσεις απαιτείται ιατρική καθοδήγηση.
Καλύτερες πηγές: εκχύλισμα μαγιάς, κρέας, καρύδια.
Εχθροί: βιομηχανοποιημένα τρόφιμα.
Β5 – Παντοθενικό οξύ
Το παντοθενικό οξύ εμπλέκεται στη λειτουργία των επινεφριδίων και το σχηματισμό αντισωμάτων. Είναι μέρος του συνενζύμου Α, το οποίο εμπλέκεται στην απελευθέρωση ενέργειας απ' όλα τα τρόφιμα. Η κόπωση, η κεφαλαλγία, η ζαλάδα και η μυϊκή αδυναμία σχετίζονται κατά γενικό κανόνα με μικρές ελλείψεις σε βιταμίνη Β5. Είμαι ευρέως γνωστή και ως «αντί-στρες» βιταμίνη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την αντιμετώπιση πόνων στις αρθρώσεις.
Καλύτερες πηγές: καρύδια και σπόροι.
Εχθροί: ζέστη, όξινο ή αλκαλικό περιβάλλον.
Β6 – Πυριδοξίνη
Εμπλέκεται στη μετατροπή των απαραίτητων λιπαρών οξέων σε προσταγλανδίνες, οι οποίες βοηθούν στη ρύθμιση της ορμονικής ισορροπίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση της κατάθλιψης που σχετίζεται με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS). Η Β6 μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη της ναυτίας, χωρίς όμως να εμφανίζει 100% επιτυχία. Βοηθά στη σταθεροποίηση των επιπέδων των υγρών, συμμετέχοντας στην ισορροπία καλίου/νατρίου. Είναι σημαντική για το μεταβολισμό των πρωτεϊνών και των λιπών. Μπορεί ένα μέρος της να καταστραφεί από τα αντισυλληπτικά, από θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT), από το αλκοόλ και το κάπνισμα.
Καλύτερες πηγές: φύτρο σταριού και ψάρια.
Εχθροί: βιομηχανοποιημένα τρόφιμα.
Β12 – Κοβαλαμίνη
Μεγάλη έλλειψη βιταμίνης Β12 οδηγεί σε κακοήθη αναιμία, μια κατάσταση η οποία μπορεί να απειλήσει την ανθρώπινη ζωή. Η απορρόφηση της βιταμίνης Β12 εξαρτάται από μια ουσία που είναι γνωστή ως «εσωτερικός παράγοντας» και εντοπίζεται στο γαστρικό υγρό. Η Β12 είναι απαραίτητη για τη σύνθεση του DNA, το μεταβολισμό των λιπαρών οξέων και τη διατήρηση του περιβλήματος της μυελίνης γύρω από τα νεύρα. Η χρήση της έχει ερευνηθεί και σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας. Η Β12 μπορεί να εμφανίσει έλλειψη στους αυστηρά χορτοφάγους, στους αλκοολικούς ή σε άτομα με βακτηριδιακές ή παρασιτικές λοιμώξεις. Είναι πιθανό η έλλειψη βιταμίνης Β12 να αποκρυφτεί εάν η δοσολογία σε φυλλικό οξύ είναι ανεπαρκής ή πολύ αυξημένη.
Καλύτερες πηγές: ζωικά προϊόντα, μερικά είδη φυκών και εμπλουτισμένες τροφές.
Εχθροί: αλκαλικό περιβάλλον στο μαγείρεμα.
Φυλλικό οξύ
Η έλλειψη φυλλικού οξέος προκαλεί μεγαλοβλαστική αναιμία, η οποία εμφανίζεται συνήθως κατά την κύηση. Η έλλειψη φυλλικού οξέος κατά την εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει γεννητικές ανωμαλίες όπως δισχιδή ράχη (spina bifida). Το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο για τη σύνθεση του DNA και την κυτταρική διαίρεση. Ελλείψεις εμφανίζονται συνήθως στους ηλικιωμένους, τους αλκοολικούς και τις μέλλουσες μητέρες. Η χαμηλή λήψη φυλλικού οξέος μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης στο αίμα, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού. Κατά παράξενο τρόπο, η έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να αποκρυφτεί τόσο από ανεπαρκή ποσότητα φυλλικού οξέος όσο και από υψηλά επίπεδα αυτού.
Καλύτερες πηγές: συκώτι, φύτρο σταριού και πράσινα λαχανικά.
Εχθροί: οξυγόνο σε υψηλή θερμοκρασία.
Βιοτίνη
Εμπλέκεται στο μεταβολισμό των υδατανθράκων και των λιπών. Η βιοτίνη παίζει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των λιπών και του γλυκογόνου και στο μεταβολισμό των αμινοξέων με διακλαδισμένη αλυσίδα. Η έλλειψη βιοτίνης στους ενήλικες είναι σπάνια, στα μωρά και στα μικρά παιδιά όμως είναι πιο συχνή με αποτέλεσμα αυτά να εμφανίζουν δερματικά προβλήματα, όπως σμηγματορροϊκή δερματίτιδα και νόσο του Leiner (αποφολιδωτική ερυθροδερμία). Μερικές φορές, μπορεί να συνιστάται η λήψη βιοτίνης σε χρόνιες περιπτώσεις υπέρμετρης ανάπτυξης του ζυμομύκητα Candida albicans.
Καλύτερες πηγές: συκώτι, κρόκος αυγού, αλεύρι σόγιας, δημητριακά και μαγιά.
Εχθροί: τρόπος μαγειρέματος (σημείωση: η βιοτίνη είναι συνδεδεμένη στην αβιδίνη στο ασπράδι του ωμού αυγού, αλλά απελευθερώνεται κατά το μαγείρεμα).
Παρα-αμινοβενζοϊκό οξύ (ΡΑΒΑ)
Δεν πρόκειται για βιταμίνη Β, αλλά για ένα συμπαράγοντα. Η έλλειψή του προκαλεί δερματικά προβλήματα όπως λεύκη (απώλεια του χρωματισμού του δέρματος), έκζεμα ή ευερεθιστικότητα και κατάθλιψη. Το PABA φαίνεται να εμπλέκεται στο μεταβολισμό των αμινοξέων και των ερυθρών αιμοσφαιρίων και επιπλέον αποτελεί μέρος της δομής του φυλλικού οξέος. Μπορεί να παρέχει προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία, αλλά μόνο όταν εφαρμόζεται στο δέρμα με τη μορφή λοσιόν.
Καλύτερες πηγές: συκώτι, αυγά, φύτρο σταριού και μελάσα.
Εχθροί: κανένας γνωστός.
Χολίνη και Ινοσιτόλη
Η χολίνη και η ινοσιτόλη δεν είναι βιταμίνες Β αλλά παράγοντες του συμπλέγματος Β, που μπορούν να σχηματιστούν στο σώμα. Η χολίνη διεγείρει την παραγωγή λεκιθίνης και αποτελεί μέρος του νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη μετάδοση της νευρικής ώσης. Η λήψη της με συμπλήρωμα, δεδομένου ότι είναι γαλακτωματοποιητής, μπορεί να βοηθήσει άτομα με αθηροσκλήρωση, κυνάγχη, θρόμβωση, εγκεφαλικό, υψηλή πίεση, γεροντική άνοια και νόσο Αλτζχάιμερ.
Καλύτερες πηγές: συκώτι, λεκιθίνη.
Εχθροί: βιομηχανοποιημένα τρόφιμα.
ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΟΥΜΕ ΕΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΜΕ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ Β;
Γενικά ως συμπλήρωμα, ένα σύμπλεγμα Β είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στις ακόλουθες περιπτώσεις:
• Άτομα με στρες – για να αναπληρώσει τις βιταμίνες Β που χρησιμοποιούνται σε καταστάσεις άγχους, για να αυξήσει, όταν απαιτείται, την απελευθέρωση ενέργειας και να προστατεύσει την υγεία των επινεφριδίων και του νευρικού συστήματος – Β5 και Β6.
• Η Βιταμίνη C συμπληρώνει τη δράση των βιταμινών Β, καθώς εμπλέκεται στο σχηματισμό των κορτικοστεροειδών στα επινεφρίδια. Η αντιοξειδωτική δράση της βιταμίνης C μπορεί να ωφελήσει στην αντιμετώπιση των ελευθέρων ριζών που παράγονται λόγω του άγχους.
• Δραστήρια άτομα, αθλητές και αθλήτριες, άτομα που ασχολούνται με το body building, ποδηλάτες κτλ, διότι όσο περισσότερο δραστήριο είναι ένα άτομο, τόσο μεγαλύτερες ανάγκες έχει σε βιταμίνες Β για τη μετατροπή των λιπών, των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών σε ενέργεια – Β1, Β2, Β3, Β5 και Β6.
• Καταπονημένα άτομα που εμφανίζουν συχνά έλλειψη σε βιταμίνες Β, η οποία μπορεί να οφείλεται σε μια φτωχή δίαιτα. Τα βιομηχανοποιημένα ή ραφιναρισμένα τρόφιμα περιέχουν αλλοιωμένα θρεπτικά συστατικά, ιχνοστοιχεία και συμπλέγματα βιταμινών Β. Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού στις δυτικές χώρες καταναλώνει βιομηχανοποιημένα, ραφιναρισμένα τρόφιμα με χαμηλή θρεπτική αξία.
• Το δέρμα, τα μαλλιά, τα μάτια και η γενική υγεία του πεπτικού συστήματος θα επηρεαστούν εάν τα κύτταρα δεν παράγουν ικανοποιητική ποσότητα ενέργειας. Για τη δομική συνοχή του δέρματος, το πάχος και το χρώμα των μαλλιών, συνιστάται βιοτίνη και PABA.
• Διατήρηση της υγείας των ερυθρών αιμοσφαιρίων – φυλλικό οξύ, Β12 και PABA.
• Διατήρηση της στοματικής υγείας και του βλεννογόνου του πεπτικού σωλήνα – Β1, Β2 και φυλλικό οξύ.
• Εγκεφαλική δραστηριότητα – χολίνη, ινοσιτόλη, νιασίνη, Β1, Β5 και Β6.
ΦΥΛΛΙΚΟ ΟΞΥ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Το φυλλικό οξύ εντοπίστηκε πρώτη φορά στη μαγιά και θεωρήθηκε "αντι-αναιμικός" παράγοντας. Είναι μέλος του συμπλέγματος των βιταμινών Β.
ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ
Το φυλλικό οξύ είναι ασταθές στη θερμότητα, το νερό και το αλκαλικό περιβάλλον. Πρέπει να εφαρμόζονται προσεκτικές μέθοδοι μαγειρέματος για να διασφαλισθεί ότι αυτό παραμένει σε κατάλληλη ποσότητα στην τροφή.
ΔΡΑΣΗ
Το φυλλικό οξύ απαιτείται για πολλές φυσιολογικές αντιδράσεις. Πιο συγκεκριμένα, απαιτείται για τη σύνθεση του DNA κι επομένως για την κυτταρική διαίρεση. Επίσης εμπλέκεται στην παραγωγή των μη απαραίτητων αμινοξέων μεθειονίνη και γλυκίνη.
ΕΛΛΕΙΨΗ
Η έλλειψη φυλλικού οξέος προκαλεί μεγαλοβλαστική αναιμία (βλέπε βιταμίνη Β12), η οποία συχνά συνοδεύεται από λευκοπενία (ελαττωμένος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων).
Η έλλειψη φυλλικού οξέος μπορεί να επιδράσει αρνητικά στους ιστούς που αναπτύσσονται γρήγορα, όπως στο βλεννογόνο του εντέρου. Η έλλειψη αυτή μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη στα μωρά και τα μικρά παιδιά.
Τα άτομα που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης έλλειψης φυλλικού οξέος είναι τα ακόλουθα:
• Ηλικιωμένοι (που τείνουν να έχουν φτωχό διαιτολόγιο ή μειωμένη απορρόφηση)
• Άτομα με σύνδρομα κακής απορρόφησης στο έντερο (ιδίως στεατόρροια, όπου τα κόπρανα περιέχουν άπεπτο λίπος)
• Έγκυες γυναίκες (το αναπτυσσόμενο έμβρυο έχει αυξημένες απαιτήσεις σε φυλλικό οξύ από τις αποθήκες φυλλικού οξέος της μητέρας του)
• Αλκοολικοί
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ
Ανώτερο ασφαλές επίπεδο για ημερήσιο συμπλήρωμα = 400μg
Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση (Recommended Daily Allowance, RDA) = 200μg
ΩΦΕΛΕΙΑ ΛΗΨΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΦΥΛΛΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ
Ελαττώματα κατά τη Γέννηση
Η λήψη 400μg φυλλικού οξέος την ημέρα πριν τη σύλληψη και κατά τη διάρκεια των 12 πρώτων εβδομάδων της εγκυμοσύνης θεωρείται ζωτικής σημασίας, καθώς η λήψη χαμηλής δόσης φυλλικού οξέος έχει συνδεθεί με λανθάνουσα δυσραφία (spina bifida) (1).
Αναιμία
Τα συμπληρώματα με φυλλικό οξύ πρέπει να χρησιμοποιούνται υπό ιατρική παρακολούθηση για τη θεραπεία διαγνωσμένης μεγαλοβλαστικής αναιμίας, αφού το φυλλικό οξύ μπορεί να συγκαλύψει την έλλειψη της βιταμίνης Β12 (2) (βλέπε βιταμίνη Β12). Κανονικά, το φυλλικό οξύ προτείνεται μόνο εφόσον η βιταμίνη Β12 έχει αποτύχει να φέρει αποτελέσματα.
Αλκοολικοί
Οι αλκοολικοί μπορεί να επωφεληθούν από ένα συμπλήρωμα με φυλλικό οξύ καθώς τείνουν να έχουν μειωμένα επίπεδα αυτής της βιταμίνης (3).
Στεφανιαία Νόσος
Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι τα συμπληρώματα με φυλλικό οξύ μπορούν να προσφέρουν προστασία από καρδιακά προβλήματα μέσω της διατήρησης σε χαμηλά επίπεδα της ομοκυστεΐνης (4).
ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Ο συνολικός κίνδυνος από υψηλές δόσεις φυλλικού οξέος θεωρείται μηδαμινός.
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ & ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Βιταμίνη B12
Η λήψη συμπληρώματος με φυλλικό οξύ από άτομα με εξελισσόμενη έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να συγκαλύψει τη σωστή διάγνωση και να καθυστερήσει την κατάλληλη θεραπεία.
Ψευδάργυρος
Η λήψη πολύ υψηλών δόσεων φυλλικού οξέος μπορεί να παρεμποδίζει την απορρόφηση του ψευδαργύρου.
Methotrexate
Ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του καρκίνου (π.χ. methotrexate) είναι ειδικά σχεδιασμένα να αναστέλλουν το φυλλικό οξύ. Τα άτομα που λαμβάνουν τέτοια φάρμακα μπορούν να παίρνουν φυλλικό οξύ με συμπλήρωμα μόνο στην περίπτωση που τους το προτείνει ο γιατρός τους και πάντα κάτω από αυστηρή ιατρική παρακολούθηση.
Αντισπασμωδικά Φάρμακα
Το φυλλικό οξύ δεν πρέπει να λαμβάνεται μαζί με αντισπασμωδικά φάρμακα, εκτός και αν αυτό προτείνεται από γιατρό.
ΠΗΓΕΣ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ
Τρόφιμα |
(μg/100g) |
Μαγιά μπύρας |
2400 |
Φύτρο σταριού |
310 |
Πίτουρο σταριού |
260 |
Καρύδια |
110 |
Συκώτι χοίρου |
110 |
Φυλλώδη πράσινα λαχανικά |
90 |
Ψωμί ολικής άλεσης |
39 |
Αυγά |
30 |
Ψωμί, λευκό |
27 |
Ψάρι, λιπαρό |
26 |
Μπανάνες |
22 |
Πατάτες |
14 |
Χρήση
Οδηγίες Χρήσης: 1 ταμπλέτα την ημέρα σε ένα ποτήρι νερό. Κατάλληλο για ενήλικες & παιδιά άνω των 12 ετών. Κατάλληλο για vegans. Χωρίς ασπαρτάμη. Περιέχει σουκραλόζη & σορβιτόλη (γλυκαντικά).